Czy pieniądze w banku są bezpieczne?

83% Polaków trzyma swoje pieniądze w banku. Kiedy pieniądze w banku są bezpieczne, a kiedy nie? Jak zabezpieczyć pieniądze w razie śmierci?

Czy wiesz, że od 1989 r. w Polsce upadło 139 banków? Co w takim momencie dzieje się ze środkami klientów banku? Czy pieniądze w banku są bezpieczne? Czy tracą wszystkie swoje oszczędności, a może tylko część?
W celu chronienia kapitału klientów indywidualnych powstał Bankowy Fundusz Gwarancyjny. W razie upadku banku, Fundusz wypłaca środki klientom indywidualnym oraz firmom, z wyłączeniem instytucji finansowych (np. biuro maklerskie). Uczestnictwo w BFG jest obowiązkowe dla wszystkich banków komercyjnych, spółdzielczych oraz kas oszczędnościowo-kredytowych w Polsce.

Zasada, którą powinien znać każdy posiadacz konta w banku

W razie upadłości banku, BFG zwróci deponentowi pieniądze zgromadzone na wszystkich rodzajach rachunków, czyli kontach bankowych oraz lokatach. Również w przypadku prowadzenia kont w innych walutach niż złotówki.
Należy jednak pamiętać o limicie lokowania funduszy na rachunkach bankowych – maksymalnie 100 tys. euro. Do tej kwoty BFG jest zobowiązany wypłacić pieniądze klientowi banku, w przypadku jego bankructwa. Jeżeli kwota do ulokowania w instytucji jest wyższa niż 100 tys. najlepszym wyjściem jest rozłożenie jej w kilku różnych bankach. Dzięki temu wszystkie środki będą bezpieczne, a ich zwrot gwarantowany wraz z odsetkami.

Aby upewnić się, że kapitał gromadzony w banku jest bezpieczny, warto sprawdzić aktualizowaną tabelę podmiotów finansowych, objętych przez BFG gwarancją. Dodatkowo, Komisja Nadzoru Finansowego prowadzi listę instytucji podejrzanych o prowadzenie nielegalnych działań finansowych. Jeżeli firma, której powierzyłeś pieniądze znajduje się na liście, natychmiast wycofaj z niej swoje środki. 

Piramida finansowa Amber Gold przez długi czas znajdowała się na czarnej liście KNF. Pierwsze doniesienie, że instytucja nie działa zgodnie z prawem, Komisja przekazywała już w 2009 roku. Afera wybuchła dopiero w 2012 roku. Dziś liczba oszukanych osób to blisko 19 tys. na kwotę 851 mln złotych.

Czy pieniądze w banku są bezpieczne na wypadek śmierci właściciela?

Kapitał zgromadzony na kontach bankowych wchodzi po śmierci właściciela w skład masy spadkowej, a dziedziczenie następuje zgodnie z zapisami testamentu. Jeżeli takowego nie ma, proces spadkowy odbywa się według dziedziczenia ustawowego (małżonkowie, dzieci itd.). Istnieją jednak sposoby na wyłączenie części kwoty i zabezpieczenia najbliższej rodziny przed długim postępowaniem spadkowym. Zwłaszcza, gdy śmierć okaże się nagła i niespodziewana!
Tym sposobem jest wydanie dyspozycji dla banku, jaką kwotę i komu bank ma wypłacić po jego śmierci. Jest to dyspozycja wkładem na wypadek śmierci. Dyspozycja ma jednak pewne ograniczenia.

Ograniczenia dyspozycji wkładem na wypadek śmierci

Pierwszym jest wysokość kwoty, którą bank może wypłacić osobom wskazanym w dyspozycji. Nie może być ona wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, zgodnie z ogłoszeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Dziś taka wypłata mogłaby wynosić maksymalnie 118 440 zł (od 2022 r. średnie miesięczne wynagrodzenie wynosi 5922 zł). Wysokość wynagrodzenia za dany okres można sprawdzić na stronie GUS-u. Dwudziestokrotność wypłaty dotyczy jednak wszystkich indywidualnych kont bankowych, do których złożono dyspozycję wkładem na wypadek śmierci. Jeżeli w trzech bankach trzymasz po 50 tys. złotych (3 x 50 tys. = 150 tys.), Twoi najbliżsi będą mogli otrzymać maksymalnie 118 tys. zł, co stanowi ok. 78% zgromadzonego przez Ciebie kapitału.

Drugim ograniczeniem jest lista osób potencjalnie uprawnionych do wypłaty. Wskazanymi osobami może być tylko najbliższa rodzina, czyli małżonek, rodzeństwo, rodzice, dziadkowie lub potomkowie. Liczba dyspozycji jest nieograniczona, można je również zmieniać, jeżeli wymaga tego np. sytuacja rodzinna. Zdecydowana większość banków pobiera jednak za to opłatę, kwoty sięgają od kilku do kiludziesięciu złotych. Plusem dyspozycji jest na pewno fakt, że od pieniędzy wypłaconych w ten sposób nie odprowadza się podatku.
Od lipca 2016 roku bank przy zawieraniu umowy z klientem ma obowiązek poinformować go o możliwości uniknięcia procesu spadkowego dla części kapitału zgromadzonego na koncie indywidualnym, dzięki takiej dyspozycji.

Pełnomocnik do konta bankowego

Innym często wskazywanym sposobem, jest wykorzystanie faktu, że każdy posiadacz konta indywidualnego w banku może ustanowić pełnomocnika, który będzie miał dostęp do konta, czyli ma uprawnienia np. do wypłacania z niego środków.
Takie pełnomocnictwo wygasa jednak wraz ze śmiercią osoby, która go udzieliła lub pełnomocnika. Jeśli w przypadku śmierci mocodawcy pełnomocnik wypłaci jakiekolwiek środki – może zostać posądzony o oszustwo i stanąć przed sądem.

Jak zabezpieczać większe kwoty m.in. na wypadek śmierci?

Co robić, gdy posiada się większą ilości kapitału niż 120 tys. złotych? O ile większe kwoty można rozłożyć w kilku bankach do wysokości, którą gwarantuje BFG bez większego ryzyka, tak zabezpieczenie pieniędzy na wypadek śmierci nie jest już takie proste. Prawo dziedziczenia jasno mówi, że w razie braku testamentu, dorobek przechodzi na najbliższą rodzinę zgodnie z postępowaniem spadkowym.
Są jednak sytuacje, gdy chcemy zabezpieczyć osoby, które nie należą do kręgu rodziny np. partnera czy przyjaciela. Co wtedy? Na rynku istnieją instrumenty finansowe, które pozwalają uniknąć podatków i procedur, a jednocześnie zabezpieczyć wskazaną osobę. Środki finansowe należy wtedy umieścić w polisie (albo jak mawiamy w branży “opakować” w polisę ubezpieczeniową). W przypadku śmierci instytucja wypłaci środki z pominięciem masy spadkowej, do pełnej i nieograniczonej wysokości, dowolnym wskazanym osobom.

Podsumowanie, czyli co możesz zrobić teraz: