Polska gospodarka finansowa centralnie sterowana? Chaos w lokatach i kredytach – ciąg dalszy

WIADOMOŚCI GOSPODARCZE

1. CZY CZEKA NAS KOLEJNY WIELKI KRYZYS?

Po kryzysie finansowym w 2008 r. stopy procentowe w wielu krajach zostały sprowadzone niemal do zera. Jednocześnie banki zaczęły skupować aktywa z rynku – miało to pobudzić gospodarkę i wywołać inflację. Niestety – dobrą passę przerwała pandemia koronawirusa oraz wojna Rosji z Ukrainą. Obecnie ekonomiści alarmują, że czeka nas recesja i stagflacja (czyli wysoka inflacja przy jednoczesnym niskim wzroście PKB). 

W wielu krajach rentowność obligacji rośnie, a skupione z rynku aktywa odkładają się w bankach centralnych. Przykładowy bilans FED-u wzrósł do 9 bilionów dolarów. Banki centralne muszą więc zacząć się tych aktywów pozbywać, a to będzie poważny szok finansowy dla całego świata. Pierwsze konsekwencje decyzji banków widać już teraz w mocnym kursie dolara. 

Eksperci zwracają także uwagę na jeszcze jeden problem. Jeśli Rosja wstrzyma dostawy gazu do Europy, będziemy się mierzyć z zupełnie nowym kryzysem gospodarczym. Wszystko to może zagrozić utrzymaniu wspólnej waluty euro, a przecież ten rok już i tak będzie trudny dla strefy euro – ekonomiści zakładają stagflację. 

Pozostaje najważniejsze pytanie: jak długo potrwa ten kryzys? W tej kwestii duże znaczenie będzie miała polityka rządów i banków w najbliższej przyszłości. Tylko przemyślane i odpowiednie działania mogą przerwać spiralę płac i cen.

Więcej informacji: https://www.money.pl/gospodarka/wisi-nad-nami-bomba-rzedu-410-mld-dol-to-bedzie-finansowy-szok-6764516202154784a.html

2. ELON MUSK KUPUJE TWITTERA

Opinią publiczną za oceanem wstrząsnęła informacja, że Elon Musk przejmuje Twittera. Przedsiębiorca ma wydać na jego zakup ok. 44 mld dolarów. Media na całym świecie zastanawiają się, jakiego typu zmiany wprowadzi na platformę. Musk ma spore obiekcje co do moderowania wypowiedzi użytkowników przez serwis. Wielokrotnie wypowiadał się o tym, że w jego ocenie Twitter nie przestrzega zasady wolności słowa. Być może jego pierwsze decyzje będą dotyczyć właśnie tych kwestii. 

Właściciel Tesli zapowiada, że chce uczynić serwis jeszcze lepszym oraz wzbogacić go o dodatkowe funkcje. W ramach wprowadzania ulepszeń algorytmy platformy będą udostępnione jako otwarte źródło. Wszystkie działania, które zapowiada Musk, mają bowiem zwiększyć zaufanie użytkowników do serwisu. 

Republikanie od razu zaczęli postulować przywrócenie na platformę konta Donalda Trumpa. (Zostało ono zawieszone z powodu dezinformacji, którą prowadził podczas ostatnich wyborów prezydenckich w USA). Demokraci są z kolei pełni obaw – w ich ocenie umowa może nawet zagrażać demokracji. Decyzja o wykupieniu Twittera otworzyła dyskusję na temat wolności słowa także w Polskich mediach. 

Więcej informacji: https://www.money.pl/gospodarka/elon-musk-przejmuje-twittera-w-mediach-burza-i-dyskusja-o-granice-wolnosci-slowa-6762393184815904a.html

3. ROŚNIE POLSKI DŁUG POZA OFICJALNYM BUDŻETEM PAŃSTWA

Od początku pandemii rośnie dług publiczny, który jest poza kontrolą parlamentu. Chodzi o setki miliardów złotych, które nie są ujęte w budżecie państwa i pozostają pod kontrolą rządu. Różnica pomiędzy budżetem a faktycznym zadłużeniem państwa urosła w tym roku do 260 mld zł i stale się powiększa. W jaki sposób rząd wypycha dług poza budżet? Przede wszystkim tworzy specjalne fundusze przy Banku Gospodarstwa Krajowego oraz w ramach kolejnych tarcz finansowych. 

Eksperci biją na alarm – takie działanie rządu zagraża transparentności finansów publicznych i sprawia, że oficjalny budżet funkcjonuje tylko wirtualnie. Prezes NIK-u ostrzega przed taką kreatywną księgowością, która może spowodować poważny kryzys w finansach kraju. 

Choć sytuacja się pogarsza, na tle innych krajów nie wygląda najgorzej. Według danych Ministerstwa Finansów i Eurostatu polski dług EDP w stosunku do PKB wynosił 56,5%. Pozostaje więc niższy od średniej 19 krajów Unii Europejskiej. Jest także niższy niż poziom referencyjny, który wynosi 60%. Tyle samo wynosi próg ostrożnościowy zapisany w naszej konstytucji. Po jego przekroczeniu należy wprowadzić program sanacji finansów publicznych.

Więcej informacji: https://businessinsider.com.pl/gospodarka/makroekonomia/polski-dlug-publiczny-poza-budzetem-rosnie-jak-na-drozdzach/k3r48z2

4. AMERYKAŃSKA GOSPODARKA W KŁOPOTACH – PKB SPADA

W pierwszym kwartale 2022 r. PKB USA spadło o 1,4% r/r. Czy sprawdzą się przypuszczenia ekonomistów o solidnym spowolnieniu w światowej gospodarce? Wyraźny sygnał zza oceanu zdaje się to potwierdzać. Przyczynami spadku PKB w USA jest nierównowaga handlowa, najwyższa od 40 lat inflacja i wywołane koronawirusem zakłócenia w łańcuchu dostaw. 

Choć spowolnienie gospodarki amerykańskiej jest wyraźne, eksperci twierdzą, że to jeszcze nie recesja. Spadek produkcji jest powiązany z deficytem handlowym i ograniczeniem gromadzenia zapasów. Eksperci PKO Research sugerują, że hamowanie gospodarki USA może pomóc opanować inflację na świecie.

Więcej informacji: https://www.money.pl/gospodarka/z-amerykanska-gospodarka-jest-gorzej-niz-zapowiadano-pkb-na-minusie-6763117169949504a.html

5. INFLACJA W POLSCE WYNIESIE NAWET 14%

Ekonomiści Banku Gospodarstwa Krajowego prognozują, że szczyt inflacji przypadnie w Polsce na okres wakacyjny. W tym czasie inflacja w naszym kraju może sięgnąć nawet 14%. Głównym bodźcem do tego wzrostu będą rosnące ceny żywności. Jesienią inflacja wyhamuje – według ekspertów będzie ponownie jednocyfrowa. 

Prognozy są oparte na ważnym założeniu – nie będzie całkowitego embarga na import surowców z Rosji. Jeśli do tego dojdzie, rynki surowcowe otrzymają dodatkowy impuls do wzrostu cen. 

W zeszłym miesiącu Rosja odcięła swoje dostawy gazu do Polski, co będzie miało poważne konsekwencje dla naszej gospodarki. W dalszym ciągu dostarcza jednak gaz do innych państw w Europie. Jeśli zdecyduje się przerwać dostawy – gospodarka światowa zdecydowanie to odczuje.

Więcej informacji:https://businessinsider.com.pl/gospodarka/ekonomisci-inflacja-siegnie-13-14-proc-szczyt-nastapi-latem/hq91ywn

6. SKRÓT NAJWAŻNIEJSZYCH WYKRESÓW EKONOMICZNYCH W KWIETNIU

W Polsce rosną płace

W marcu w naszym kraju znacząco wzrosły wynagrodzenia. Rosną szybciej niż inflacja.

Wysokie raty kredytów

W ciągu ostatnich 9 miesięcy rata kredytowa osób, które zaciągnęły kredyt pod koniec 2021 r., wzrosła o ⅔.

Polska gospodarka 22. na świecie

Według prognoz MWF Polska awansowała z 23. na 22. miejsce listy największych gospodarek na świecie. Na szczycie listy pozostaje USA. Pierwsza piątka wygląda następująco:

Polscy konsumenci spodziewają się pogorszenia sytuacji ekonomicznej w kraju

Wskaźniki ufności konsumenckiej szorują po dnie:

Więcej informacji: https://www.bankier.pl/wiadomosc/Kosmiczna-inflacja-silny-wzrost-wynagrodzen-i-raty-jak-z-horroru-Wykresy-tygodnia-8322860.html

7. RZĄD MA POWAŻNY PROBLEM Z FINANSOWANIEM BUDŻETU PAŃSTWA

Ministerstwo Finansów ma coraz więcej wydatków – kolejne tarcze antyinflacyjne oraz pomoc uchodźcom z Ukrainy nadwyrężyły i tak nadszarpnięty już budżet naszego państwa. Dodatkowo, po wprowadzeniu Nowego Ładu i kolejnych zmian podatkowych, do państwowej kasy wpłynie mniej pieniędzy. Rząd stoi przed poważnym problemem, bo nie ma skąd pożyczyć pieniędzy – krajowy rynek obligacji nie wygląda dobrze. 

Inwestorzy zagraniczni od kilku miesięcy systematycznie zmniejszają w swoich portfelach udział obligacji skarbowych. Ministerstwo Finansów próbuje odwrócić ten trend – negocjuje z inwestorami z Austrii i Niemiec, by zachęcić ich do kupna rządowych kuponów. Wynikiem tych rozmów może być emisja obligacji w obcej walucie – rządowi specjaliści nie wykluczają, że jeszcze w tym roku wypuszczą papiery skarbowe w euro. 

Sytuacji na pewno nie poprawia fakt, że w Polsce od dwóch miesięcy nie mamy ministra finansów. Premier zdymisjonował poprzedniego szefa tego resortu – Tadeusza Kościńskiego i obecnie sam pełni tę funkcję. Inwestorzy zagraniczni potrzebują konkretnego partnera do rozmów, a nie tylko człowieka, który zajmuje to stanowisko w ramach zastępstwa. 

W Ministerstwie Finansów jest coraz więcej problemów i wyzwań. Nie brakuje też pomysłów na nowe działania. Na kongresie Impact 2022 w środę 11 maja premier Morawiecki zapowiedział wprowadzenie nowych obligacji – jednorocznych z oprocentowaniem równym stopie referencyjnej NBP oraz dwuletnich z dodatkową marżą ponad stopę referencyjną. Szczegóły nowej oferty mają zostać podane pod koniec maja, zaś sprzedaż sprzedaż obligacji rozpocznie się na początku czerwca.

Więcej informacji: https://businessinsider.com.pl/finanse/rzad-ma-powazny-problem-krajowy-rynek-obligacji-jest-wyniszczony/k97j3v6

https://www.bankier.pl/wiadomosc/Morawiecki-Wprowadzamy-nowe-obligacje-detaliczne-oparte-na-stopie-referencyjnej-NBP-8334501.html

KREDYTY HIPOTECZNE

8. KONIEC WIBOR-U – CZY TO KREDYTOWA PUŁAPKA?

Premier Morawiecki zapowiedział program ratowania kredytobiorców, jednocześnie ogłaszając koniec WIBOR-u. Od 1 stycznia 2023 r. WIBOR ma zastąpić „Transparentna stawka, pochodzącą z rynku międzybankowego depozytów overnight”. Nowa stawka ma być dużo korzystniejsza dla kredytobiorców – według szacunków premiera mają oni zaoszczędzić ok. 1 mld zł. Choć brzmi to imponująco, realne oszczędności kredytobiorców będą niewielkie. HRE Investments wylicza, że nowy wskaźnik doprowadzi do ograniczenia oprocentowania kredytów zaledwie o 0,2-0,3 pp. 

Szef PFR Paweł Borys wyjaśnia, że rząd chciałby, aby nowy wskaźnik został wypracowany przez sektor bankowy i GPW Bechmark. Jednocześnie sugeruje, że jeśli to nie nastąpi, WIBOR ma zastąpić stawka POLONIA. Jest to średnia oprocentowania niezabezpieczonych depozytów międzybankowych. Obecnie wynosi ona 4,1%. 

Eksperci szacują, że zmiana wskaźnika nastąpi tak naprawdę w najgorszym dla kredytobiorców momencie – gdy podwyżki stóp procentowych się skończą. Sam prezes Glapiński sygnalizował, że w 2023 r. RPP raczej będzie je obniżać. Dlatego w projekcie rządu widać raczej ruch marketingowy niż faktyczną pomoc dla kredytobiorców. 

Potwierdza to wprowadzenie specjalnych wakacji kredytowych. Mają one polegać na tym, że cztery razy w roku rata kredytowa będzie przesunięta do spłaty bez odsetek. Jeśli kredytobiorcy wykorzystają te środki np. na wyjazd na wakacje, podbiją w ten sposób konsumpcję, która z kolei… nakręca inflację. A wyższa inflacja to oczywiście impuls do kolejnych podwyżek stóp procentowych. W ten sposób błędne koło będzie się zamykać. 

Więcej informacji: https://spidersweb.pl/bizblog/likwidacja-wibor-gpw-benchmark-raty-kredytow/h

9. KONIEC WIBOR-U, A NA GIEŁDZIE PANIKA

Informacja premiera Morawieckiego o zmianie WIBOR-u wywołała na giełdzie panikę. Tylko w godzinę Indeks WIG-Bank stracił ponad 6%:

Skąd tak duże spadki? W swoim przemówieniu premier zarzucił bankom wypracowanie „niesprawiedliwych zysków”. Zdają się to potwierdzać wyniki sektora bankowego za 2021 r. Choć był to trudny rok, według szacunków GUS-u banki wypracowały łącznie 8,9 mld zł zysku netto. W samym styczniu 2022 r. zysk sektora bankowego wyniósł aż  1,66 mld zł. A to oznacza, że tylko w ciągu jednego miesiąca, banki zarobiły pięć razy więcej niż w całym 2020 r. 

Premier nawiązał także do śmiesznie niskiego oprocentowania depozytów. Rząd, który kontroluje dwa największe polskie banki, czyli PKO BP i Pekao, zaczął już wywierać presję na konkurencję, oferując lepiej oprocentowane konta oszczędnościowe. Kolejne miesiące pokażą, czy sektor bankowy wprowadzi w swoich ofertach zmiany korzystne dla konsumentów.

Więcej informacji:https://spidersweb.pl/bizblog/kredyty-koniec-wibor-kredytobiorcy/

10. RZĄDOWY PAKIET UDERZY W NOWYCH NABYWCÓW NIERUCHOMOŚCI

Rząd ogłosił nowe rozwiązania dla kredytobiorców, które mają im pomóc złagodzić skutki wysokich stóp procentowych. Pomysły rządu objęły wakacje kredytowe, zmianę stawki WIBOR oraz program dopłaty do kredytów. Niestety – uderzą one w osoby, które dopiero myślą o zaciągnięciu kredytu. 

Każdy z elementów rządowego programu oznacza dla banków większe koszty lub mniejsze przychody. Ktoś będzie musiał za to zapłacić – i najpewniej będą to osoby, które jeszcze nie mają kredytu, ale planują go zaciągnąć. Zwykle banki mają do dyspozycji 3 rozwiązania – obniżyć oprocentowanie depozytów, zwiększyć opłaty bankowe lub podnieść oprocentowanie kredytów. Ponieważ rząd ma na celowniku pierwszą opcję i ostrzega banki przed tym rozwiązaniem, najbardziej prawdopodobne jest więc zwiększenie opłat i podniesienie oprocentowania kredytów. 

Jeśli banki zwiększą swoje marże, wpłynie to bardzo negatywnie na rynek hipoteczny. Będzie to kolejny czynnik (po podwyżkach stóp procentowych i zmianie wyliczania zdolności kredytowej), który ograniczy dostępność hipotek. Wiele osób, które szykowały się do zakupu swojego pierwszego mieszkania, będzie zmuszonych do odłożenia swojego marzenia na jakiś czas.

Więcej informacji: https://heritagere.pl/rzadowy-pakiet-pomoze-zadluzonym-ale-uderzy-w-nowych-nabywcow/

11. POPYT NA MIESZKANIA MOŻE SPAŚĆ NAWET O 30%

Analitycy PKO BP przedstawili właśnie raport „Zdolność kredytowa po nowemu pozwoli na znacznie mniej”. Przedstawiają w nim wyliczenia NBP, z których wynika, że zakupy z wykorzystaniem kredytu stanowiły w 2021 r. ok. 60–70% transakcji zakupu nieruchomości.

Jednocześnie, po wprowadzeniu rekomendacji KNF, uległy zmianie warunki obliczania zdolności kredytowej. Szacuje się, że ok. 60% kupujących będzie miało znacząco niższą zdolność nabywczą. Dla przeciętnie zarabiającej pary z dzieckiem, przy 20% wkładzie własnym, do tej pory możliwy był zakup mieszkania od 120 do 160 m2. Obecnie, przy takich samych zarobkach, możliwy jest zakup mieszkania 50–70 m2. Te wszystkie czynniki sprawiły, że analitycy spodziewają się drastycznego spadku popytu na mieszkania.

Więcej informacji: https://www.analizy.pl/puls-rynku/29883/zdolnosc-kredytowa-polakow-rynek-nieruchomosci

12. KREDYT O STAŁEJ STOPIE – CZY TO DOBRE ROZWIĄZANIE?

Kolejne podwyżki stóp procentowych sprawiły, że wielu kredytobiorców rozważa zaciągnięcie kredytu ze stałym oprocentowaniem. Od początku 2022 r. zainteresowanie tego typu kredytami wzrosło o ponad 40%: